Το να βιώσει κάποιος την απώλεια για κάποιον ή για κάτι που αγαπά, είναι επώδυνο.
Μετά από μια σημαντική απώλεια, μπορεί να δημιουργηθεί στο άτομο που την βίωσε, μια πληθώρα συναισθημάτων, όπως σοκ, θυμός και τύψεις. Μερικές φορές μπορεί να αισθανθεί ότι η λύπη δεν θα φύγει ποτέ.
Παρ' όλο που αυτά τα συναισθήματα είναι φοβερά και συγκλονιστικά, εν τούτοις αποτελούν συνηθισμένες αντιδράσεις μιας απώλειας. Η αποδοχή τους, σαν μέρος της διαδικασίας του θρήνου, θα βοηθήσει στην ίαση σημαντικά.
Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος του να θρηνεί κάποιος - υπάρχουν όμως υγιεινοί τρόποι αντιμετώπισης του πόνου.
Ο θρήνος που εκδηλώνετε και εκφράζετε, προσφέρει την δυνατότητα της ίασης που σταδιακά θα μας ωριμάσει, ενδυναμώσει και θα εμπλουτίσει την ζωή μας.
Τι είναι όμως ο θρήνος;
Ο θρήνος είναι η φυσική αντίδραση στην απώλεια. Είναι η συναισθηματική δίνη που αισθάνεται κάποιος όταν κάτι ή κάποιος που αγαπάει, απομακρύνεται, φεύγει. Πολύ συχνά συνδυάζουμε τον θρήνο με τον θάνατο ενός αγαπημένου ατόμου και πράγματι αυτός ο τύπος απώλειας δημιουργεί και την εντονότερη θλίψη, αλλά κάθε απώλεια μπορεί να δημιουργήσει τον θρήνο, όπως για παράδειγμα:
- Η απώλεια μιας σχέσης
- Η απώλεια της υγείας
- Η απώλεια της δουλειάς
- Η απώλεια της οικονομικής σταθερότητας
- Η απώλεια ενός ενδόμυχου ονείρου
- Μια αποτυχία
- Μια αποβολή
- Ο θάνατος ενός κατοικίδιου ζώου
- Η σοβαρή ασθένεια κάποιου που αγαπάμε
- Η απώλεια μιας φιλίας
- Η απώλεια της αίσθησης της ασφάλειας μετά από ένα τραύμα
Όσο πιο σημαντική είναι η απώλεια, τόσο πιο έντονος είναι ο θρήνος. Το πως θρηνεί κάποιος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η προσωπικότητα, το στυλ αντιμετώπισης, η εμπειρία ζωής, η πίστη και η φύση της ίδιας της απώλειας.
Η διαδικασία του θρήνου διαρκεί. Η θεραπεία – ίαση, επέρχεται σταδιακά. Δεν μπορούμε να την επισπεύσουμε ή να την αναγκάσουμε και δεν υπάρχει ιδανικό «σχεδιάγραμμα» για την εκδήλωση του θρήνου.
Μερικοί άνθρωποι αρχίζουν να αισθάνονται καλύτερα μέσα σε λίγες εβδομάδες ή μήνες. Γι’ άλλους ο θρήνος μετράει έτη. Όποιος κι αν είναι ο τύπος του θρήνου, θα πρέπει να είμαστε υπομονετικοί με τους εαυτούς μας και να επιτρέψουμε στην διαδικασία να εκδηλωθεί φυσικά.
Τα στάδια του θρήνου
Το 1969 η ψυχίατρος Elisabeth Kuebler – Ross καθιέρωσε τα «πέντε (5) στάδια του θρήνου». Τα στάδια αυτά βασίστηκαν σε μελέτες που έκανε για τα συναισθήματα που ανέπτυξαν ασθενείς που αντιμετώπιζαν θανατηφόρες ασθένειες, αλλά αργότερα γενίκευσαν τα στάδια αυτά και σε άλλους αρνητικούς παράγοντες που συμβαίνουν στην ζωή μας, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου μας προσώπου ή ένας χωρισμός.
Τα πέντε (5) στάδια είναι τα εξής:
-
Άρνηση: Για παράδειγμα «Αυτό αποκλείεται να συμβαίνει σ’ εμένα!»
-
Θυμός: Για παράδειγμα «Γιατί να συμβαίνει αυτό; Ποιον να κατηγορήσω;»
-
Παζάρεμα: Για παράδειγμα «Κάνε να μην συμβεί κι εγώ θα το ανταποδώσω με...»
-
Μελαγχολία: Για παράδειγμα «Είμαι πολύ στενοχωρημένος/η για να κάνω το οτιδήποτε»
-
Αποδοχή: Για παράδειγμα «Έχω αποδεχθεί - εξοικειωθεί με το τι θα συμβεί»
Εάν έχετε την εμπειρία οποιοδήποτε από τα παραπάνω στάδια σαν επακόλουθο μιας απώλειας, καλό είναι να γνωρίζετε ότι αποτελεί φυσική αντίδραση.
Επίσης πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν περνούν όλοι απ’ όλα τα παραπάνω στάδια. Κι αυτό αποτελεί φυσική αντίδραση. Επιπλέον δεν χρειάζεται να έχετε την εμπειρία και των πέντε σταδίων προκειμένου να ιαθείτε. Πολλές φορές μάλιστα, ορισμένα άτομα ξεπερνούν την απώλεια τους χωρίς να έχουν περάσει κανένα από τα παραπάνω πέντε στάδια.
Κι αν πράγματι τελικά διανύσετε από τα πέντε στάδια, πιθανότατα να μην γίνει με μεθοδικό και διαδοχικό τρόπο. Οπότε μην σας απασχολήσει το γεγονός «πως θα έπρεπε να αισθάνεστε και σε ποιο στάδιο θα έπρεπε να ήσασταν».
Η ίδια η Kuebler Ross ποτέ δεν υπερασπίστηκε ότι τα στάδια αυτά αποτελούν ένα απαράβατο, αυστηρό πλαίσιο που ενεργοποιείται σε όλους όσους θρηνούν. Αντιθέτως υποστήριξε ότι είναι αντιδράσεις που μπορεί να συμβούν σε μερικούς ανθρώπους και δεν υπάρχει μια τυπική αντίδραση στην απώλεια, όπως δεν υπάρχει και τυπική απώλεια.
Η θλίψη μας είναι τόσο ιδιαίτερη και προσωπική, όπως και η ζωή μας.
Ο ψυχολόγος γνωρίζει πόσο σημαντικό είναι να επεξεργαστεί κανείς όλες αυτές τις δύσκολες σκέψεις και συναισθήματα που σχετίζονται με την έλλειψη που προέκυψε.
